Afwisselend leren

Als je ‘opeens’ iets anders gaat doen, dan ga je nadenken over ‘hoe het ook al weer zit’, wat de regels zijn, welke oplossingsstrategie je moet gebruiken enzovoorts. Met andere woorden, het dwingt je om herinneringen op te halen. Je weet wel, die andere effectieve leermethode ‘Zelftoetsing’. Wanneer je een tijdje dezelfde stof bestudeert, dan merk je dat je niet meer hoeft na te denken over welke stappen je moet zetten om tot een antwoord te komen. Je leert er dan niet veel meer van omdat de oefenopgaven te makkelijk worden. En omdat je steeds dezelfde soort opgave maakt, oefen je niet meer in het bedenken van oplossingsstrategieën.

 Bewijs daarvoor krijgen we uit een onderzoek onder twee groepen leerlingen van een middelbare school (Rohrer, Dedrick & Stershic, 2015). Tijdens de wiskundeles moesten de groepen op verschillende manieren leren voor een toets. Groep 1 (blauw in onderstaande figuur) leerde de stof aan de hand van gegroepeerde opdrachten (AAAA, BBBB, CCCC …). Bij groep 2 (roze) werden de opdrachten afwisselend en door elkaar aangeboden (ACBCABCABBCA). Beide groepen maakten exact dezelfde opdrachten en besteedden daar evenveel tijd aan. Het enige verschil was dus de volgorde. 

Vijf dagen na de oefenlessen was er een herhalingsles. Een deel van de leerlingen kreeg na een dag een onaangekondigde toets en de rest na 30 dagen. Bij de toets na 1 dag haalden leerlingen van groep 2 een 25% hogere score dan groep 1. En bij de toets na 30 dagen was dat verschil opgelopen tot 76%. Een belangrijke oorzaak voor dat verschil is dat leerlingen uit groep 1 meer moeite hadden om alle stappen van de oplossingsstrategie uit te voeren. Door het gegroepeerd oefenen hadden ze dit niet geleerd omdat ze steeds opdrachten met dezelfde strategie aan het oplossen waren.

Een paar tips voor gespreid en afwisselend leren:

• Maak een planning waarin je rekening houdt met een langere doorlooptijd. Voor gespreid oefenen heb je meer dagen nodig. Knip je taken op in kleinere stukjes en hussel al die taken van verschillende vakken door elkaar.
• Pas de spreiding en afwisseling ook toe in het huiswerk maken. Daardoor doe je ervaring op en wordt het een gewoonte.
• Doe actief mee met de herhalingen in de les, ook al krijg je niet ‘de beurt’. 
• Wacht even met herhalen want de kennis moet eerst nog weggezakken. 
• Dat je dingen vergeten bent is geen reden tot paniek of frustratie. Zie het als leerwinst: het feit dat je moet nadenken betekent dat je leert. Je bent bezig om de stof beter en langduriger te onthouden 

Gespreid en afwisselend leren is niet makkelijk om te doen. Het kost bijvoorbeeld moeite omdat je meer moet nadenken, herinneringen moet ophalen en je moet je werk beter plannen en organiseren. Maar de beloning daarvoor is groot, in vrijwel dezelfde studietijd behaal je betere resultaten. 

Reageren?
FWegerif@Guido.nl.

Rohrer, D., Dedrick, R. F., & Stershic, S. (2015). Interleaved practice improves mathematics learning. Journal of Educational Psychology, 107(3), 900–908.